Jednym z aspektów życia szkoły jest organizacja imprez sportowych, gier i zabaw sportowo-rekreacyjnych. Imprezy te sta­nowią podstawę życia społecznego oraz sportowego dzieci i mło­dzieży w każdej szkole. Ich charakter, treść i forma zależy od zainteresowań uczniów oraz osób organizujących imprezy.

Od właściwej organizacji zawodów i należytej oprawy, w du­żej mierze zależy poziom uzyskanych wyników, poziom zaspokoje­nia wewnętrznej potrzeby ruchu i ogólnego zadowolenia uczest­ników. Imprezy rekreacyjno-sportowe uczą ponadto praktycznego działania, aktywizują społeczność uczniowską, uczą trudnej sztuki współzawodnictwa, sportowej walki, nawiązywania koleżeńskich kontaktów.

Niejednokrotnie ten, kto ma zorganizować zawody lub impre­zę sportowo-rekreacyjną staje wobec problemu jak przystąpić do realizacji tego zadania? Celem poniższego opracowania jest po­danie podstawowych wskazówek dotyczących zasad i reguł organizo­wania imprez rekreacyjnych i zawodów sportowych.

ZASADY ORGANIZACJI IMPREZY SPORTOWEJ

W organizacji zawodów oraz imprez rekreacyjno-sportowych obowiązują określone zasady i reguły. Wyróżniamy trzy etapy dzia­łania :

I etap: przygotowawczy:

• obmyślenie środków i sposobów działania,
• pozyskanie potrzebnych urządzeń, narzędzi, sprzętu spor­towego
  i zapewnienie ich sprawności,
• pozyskanie pomocników niezbędnych do organizacji imp­rezy.
  

II etap: główny

– polega na realizacji programu zawodów.

III etap: końcowy – zakończenie imprezy:

• przywrócenie do stanu poprzedniego obiektu zawodów
• złożenie i oddanie sprzętu,
• czynności porządkowe,
• analiza przebiegu imprezy
• podziękowanie współorganizatorom,

ORGANIZACJA IMPREZY

Przed przystąpieniem do organizacji imprezy należy określić jej rodzaj i charakter (masowa, indywidualna, zawody drużyno­we itp.). Ze wstępnych przemyśleń winna się stopniowo wyłonić ogólna koncepcja, wykrystalizować cel główny oraz cele drugo­rzędne. Wówczas należy powołać komitet organizacyjny, który zaj­muje się całością przygotowań.

Od inicjatywy, energii i pomysłowości organizatorów zależy powodzenie imprezy. Toteż dobór ludzi do spełnienia powyższych obowiązków nie powinien być przypad­kowy lecz ściśle przemyślany, zgodny z kompetencjami poszczegól­nych osób, ich zainteresowaniami i możliwościami.

REGULAMIN ZAWODÓW

Ogólna koncepcja zawodów lub imprezy rekreacyjno-sportowej jest podstawą do ułożenia regulaminu, który wyraża się już w konkretnych i sprecyzowanych zasadach, regułach i postano­wieniach regulujących przebieg danej imprezy, a także wpływa na sposób ich przygotowania.

Regulamin jest dokumentem normującym działalność organizatorów i postępowania uczestników zawodów, określa zatem zasady współdziałania i zasady współzawodnictwa. Toteż jego język po­winien być jasny, sprecyzowany, wszystkie sformułowania – jedno­znaczne i zrozumiałe dla wszystkich. Obszerność regulaminu, za­kres regulowanych spraw i jego treść – są zależne od rodzaju im­prezy, jej zasięgu, celów i charakteru.

Regulamin najogólniej powinien zawierać następujące punkty:

1. CELE I ZADANIA – chodzi o podanie celu, jakiemu mają służyć
   zawody.
2. TERMIN I MIEJSCE – określenie dokładnego terminu i miejsca
   ich odbycia .
3. KIEROWNICTWO – określenie organizatora zawodów i jego kierownika
   (przewodniczącego).
4. UCZESTNICTWO
   • ustalenie składu drużyn (określenie wieku, podział na gru­py wiekowe, lub wg klas itp.),
   • badania lekarskie zawodników,
   • liczba startujących w danych konkurencjach,
   • określenie w ilu konkurencjach może startować ten sam zawodnik.
     

5. PROGRAM ZAWODÓW
a) program ramowy

• zależy od przepisów danej dyscypliny sportu,
• zawierający pełny zestaw konkurencji, prób, zabaw,
• w grach zespołowych, podanie systemu rozgrywek,

b) program szczegółowy (minutowy)

• ustala kolejność, czas i miejsce odbycia imprezy,

• należy opracować go i rozpowszechnić tak wcześnie, jak na to pozwalają warunki i sprawność organizatorów.

6. SPOSÓB PRZEPROWADZANIA ZAWODÓW

• system eliminacji, rozgrywek, sposoby losowania, zasady i rodzaje
  punktacji, ustalenie kolejności-miejsc,
• zasady klasyfikacji końcowej: indywidualnej lub zespołowej, jednego
  uczestnika danej imprezy.

7. ZGŁOSZENIA DO ZAWODÓW

• kto na prawo zgłaszać uczestników,
• kiedy upływa termin przyjmowa­nia zgłoszeń, kiedy należy stawić się na zawodach,
• kto i jak rozstrzyga sprawy sporne, jakie przewiduje się sankcje za
  uchybienia w zakresie tego punktu,
• warto podać wzór zgłoszenia.

8. ZASADY FINANSOWANIA

• gospodarka finansowa powinna przebiegać zgodnie z prze­pisami prawnymi,
• określenie kosztów imprezy,
• kto pokrywa koszty (dotyczy to zwykle przejazdów, diet, wy­żywienia,
  nagród, wynajmu obiektów, urządzeń, opłat za sę­dziowanie, prace
  porządkowe, opiekę lekarską).

9. NAGRODY

• warunki zdobycia nagrody głównej, indywidualnej, zespołowej czy

nagrody specjalnej,

• zaznaczone musi być: ile jest miejsc nagrodzonych i wyróż­nionych
  i w jakich kategoriach,
• zastrzeżenie organizatora o ewentualnej zmianie nagrody.

10. POSTANOWIENIA KOŃCOWE

• kto rozstrzyga sprawy sporne, jakie mogą wystąpić w cza­sie trwania
  imprezy,
• powołanie specjalnej komisji przed rozpoczęciem imprezy

PROGRAM ZAWODÓW

Jedną z poważnych i jednocześnie trudnych spraw jest uło­żenie minutowego programu organizowanej imprezy. Źle ułożony program powoduje, że impreza nie jest ciekawa i nie spełni za­łożonego celu. Wczesne ogłoszenie programu minutowego ułatwia opiekunowi dokonania odpowiedniego zgłoszenia zawodników do imprezy rekreacyjno-sportowej. Przy układaniu programu należy kierować się następującymi zasadami:

1. Zawody nie mogą trwać (jednorazowo) dłużej 2-3 godziny,

2. W przypadku dużej ilości startujących drużyn lub zawodników
i bogatego programu imprezy trzeba unikać nagromadzenia naj­ciekawszych spotkań w jednym czasie. Konkurencje i spotkania
mniej ciekawe powinny być przeplatane bardziej interesują­cymi
i porywającymi.

Układając program minutowy trzeba pamiętać o obliczaniu czasu trwania danej konkurencji. Przy obliczaniu musi być wzięta pod uwagę ogólna liczba zawodników i czas startu jednego zawod­nika z jednoczesnym uwzględnieniem pewnej rezerwy czasu na do­prowadzenie do porządku sali, zmiany przyborów lub urządzeń sportowych. Nawet najlepiej ułożony i najkonsekwentniej realizo­wany program nie będzie wykorzystany, jeśli widzom nie potrafi zwrócić się uwagi na najistotniejsze momenty imprezy, nie bę­dzie się ich informować o aktualnej punktacji czy wyniku.

PRZEPROWADZENIE IMPREZY

Omówione powyżej sprawy są ważne, gdyż od nich przede wszyst­kim zależy powodzenie imprezy. Cała praca może pójść na marne, jeśli impreza będzie źle przeprowadzona. Dlatego też ci, którzy są odpowiedzialni za jej przebieg, muszą być dokładnie poin­formowani o wszystkich szczegółach, muszą znać swoje obowiązki i wiedzieć jakie czynności będą wykonywali w czasie trwania całej imprezy. Szczególnie to dotyczy zawodów o charakterze indy­widualnym: lekka atletyka, pływanie, narciarstwo itp.

Przed imprezą należy zawsze przeprowadzić odprawę z kierow­nikami zespołów startujących, bądź też dostarczyć im szczegóło­wy komunikat zawierający wszystkie dane.

Warunkiem sprawnego przeprowadzenia imprezy jest:

1. Na terenie gdzie odbywa się impreza nie ma osób postronnych(kibiców, instruktorów, kolegów, rodziców itp.) – powinni znajdować się tylko startujący
zawodnicy i osoby do tego upo­ważnione(sędziowie), służby pomocnicze, główny organizator.
2. Zdyscyplinowanie zawodników (powinni znajdować się w wyzna­czonym
przez organizatora miejscu. W tym celu trzeba ustawić ławeczki, na których
zawodnicy będą mogli czekać na swój start).
3. Nie wolno zawodnikom samowolnie wchodzić na teren imprezy oraz opuszczać go bez zezwolenia.
4. Szybka, dokładna działalność komisji sędziowskiej i ściśle z nią współpracującej obsługi technicznej (obliczanie punk­tów, sporządzanie
odpowiednich zestawień, treść komunikatów przekazywanych spikerowi ).

ZAKOŃCZENIE

Imprezy rekreacyjno-sportowe to zestawienie zabaw, gier ru­chowych z ćwiczeniami gimnastycznymi, opierającymi się na utyli­tarnych formach ruchu jak: chód, bieg, rzut, skoki itp. Dostar­czają one wiele możliwości ruchowych, wszechstronnie oddzia­ływujących na młody organizm. Kształtujący i wychowawczy wpływ imprez sportowych zależy przede wszystkim od podejścia prowa­dzącego, organizatora, który swoją postawą, umiejętnościami, dobrą organizacją oraz właściwym doborem środków stworzy wśród ćwiczących odpowiednią atmosferę. Imprezom takim zwykle towa­rzyszy duże zaangażowanie, przeżywanie dużych emocji. Są także zabarwione uczuciem nieskrępowanej radości i zadowolenia przy równoczesnym wewnętrznym zdyscyplinowaniu, co sprzyja wypo­czynkowi i odprężeniu.

LITERATURA:

1. Bocian M.: Wychowanie fizyczne na wczasach letnich. – W-wa: SiT, 1986 r.
2. Bondarowicz Z.: Zabawy i gry ruchowe. Forma zabawowa w na­uczaniu
sportowych gier zespołowych. – W-wa: iIT, 1983 r.

3. Poradnik organizatora rekreacji fizycznej. – (pod redakcji Humena W.) W-wat TKKF, 1971 r.

4. Gadziński B.: Program festynu rekreacyjno-sportowego. Wych. Fiz. i Higiena Szkolna nr 2/86.

5.Cendrowski Z.: Poradnik Młodzieżowego organizatora sportu. – W-wa: SiT, 1977 r.