Mięśnie kończyny górnej człowieka to: mięsień naramienny, mięśnie przedramion, mięśnie ramienia i mięśnie ręki. Mięśnie obręczy kończyny górnej rozpoczynają się na obojczyku i łopatce. Ich funkcje to głównie poruszanie stawem ramiennym.

Do mięśni obręczy kończyny górnej zalicza się:

• mięsień naramienny (łac. musculus deltoideus),
• mięsień obły mniejszy,
• mięsień obły większy (musculus teres major),
• mięsień nadgrzebieniowy,
• mięsień podgrzebieniowy
• mięsień podłopatkowy.

Mięsień naramienny (musculus deltoideus) jest największym, położonym najbardziej zewnętrznie mięśniem barku. Jest płaski i stosunkowo gruby (do 2 cm). Rozpoczyna się na końcu barkowym obojczyka, na wyrostku barkowym łopatki i na dolnym brzegu grzebienia łopatki a kończy się na guzowatości naramiennej kości ramiennej.

Jest odpowiedzialny za podnoszenie ramienia w stawie ramiennym (odwodzenie), a także jego obracanie do wewnątrz i na zewnątrz oraz przywodzenie do przodu i do tyłu. Pozostałe mięśnie obręczy kończyny górnej rozpoczynają się na łopatce, natomiast kończą na kości ramiennej.

Mięśnie ramienia dzieli się na dwie grupy: przednią, której główną funkcją jest zginanie kończyny górnej w stawie łokciowym oraz tylną, której główną funkcją jest ruch przeciwstawny – prostowanie. Do grupy przedniej należą: mięsień kruczo-ramienny (musculus coracobrachialis), mięsień dwugłowy ramienia (musculus biceps brachii) i mięsień ramienny (musculus brachialis). Grupę tylną mięśni ramienia stanowią mięsień trójgłowy ramienia (musculus triceps brachii) i mięsień łokciowy (musculus anconeus).

Najmniejszym z mięśni tej okolicy jest mięsień kruczo-ramienny, który rozpoczyna się na wyrostku kruczym łopatki, a kończy w połowie długości trzonu kości ramiennej. Bierze udział w zginaniu, obracaniu i przywodzeniu ramienia.

Mięsień dwugłowy – biceps

Mięsień dwugłowy ramienia leży na powierzchni przedniej ramienia. Biegnie od guzka nadpanewkowego i wyrostka kruczego łopatki. Kończy się natomiast rozcięgnem mięśnia dwugłowego ramienia (aponeurosis musculi bicipitis brachii) splatając się z powięzią przedramienia.

Mięsień zgina kończynę górną w stawie ramiennym (podnosząc ramię do przodu), przywodzi i odwodzi ramię oraz obraca je do wewnątrz. W stawie łokciowym zgina kończynę górną i jest najsilniejszym mięśniem odwracającym przedramię i rękę. Mięsień ramienny leżący pod mięśniem dwugłowym ramienia jest silnym zginaczem przedramienia w stawie łokciowym.

Mięsień trójgłowy – triceps

Mięsień trójgłowy ramienia (musculus triceps brachii) rozpoczynając się trzema głowami, zajmuje całą tylną powierzchnię ramienia. Głowa długa (caput longum) przyczepia się do guzka podpanewkowego łopatki, a głowa boczna (caput laterale) i przyśrodkowa (caput mediale) do powierzchni tylnej kości ramiennej.

Jego przyczep końcowy znajduje się na powierzchni tylnej wyrostka łokciowego kości łokciowej. Mięsień jako całość jest głównym prostownikiem w stawie łokciowym. Mięsień łokciowy (musculus anconeus) wzmacnia działanie mięśnia trójgłowego ramienia podczas prostowania stawu łokciowego. Zbliża także kość łokciową do kości promieniowej.

Mięśnie przedramienia określane też jako mięśnie przedramion, dzielą się na trzy grupy: mięśnie przedramion przednie, mięśnie przedramion tylne oraz mięśnie przedramion boczne. Poznaj ich budowę anatomiczną i funkcje w organizmie człowieka.

Budowa mięśni przedramienia

Mięśnie przedramienia to mięśnie poprzecznie prążkowane, znajdujące się na przedramieniu górnej kończyny – od łokcia do nadgarstka. Wyróżniamy 19 mięśni przedramion. Mięśnie przedramienia dzielą się na 3 grupy:

• grupę przednią (dłoniową),
• tylną (grzbietową)
• boczną (promieniową).

Mięśnie  przedramienia przednie

Grupę przednią mięśni przedramion stanowią przede wszystkim zginacze. Grupa ta składa się z 8 mięśni ułożonych w czterech warstwach. Warstwę pierwszą i drugą nazywa się łącznie powierzchowną, a warstwę trzecia i czwartą – głęboka.

Warstwę pierwszą tworzą:

• mięsień nawrotny obły
• mięsień zginacz promieniowy nadgarstka (łac. musculus flexor carpi radialis)
• mięsień dłoniowy długi (musculus palmaris longus)
• zginacz łokciowy nadgarstka (musculus flexor carpi ulnaris).

Wszystkie wymienione mięśnie leżą na powierzchni przedniej przedramienia i rozpoczynają się wspólną głową na nadkłykciu przyśrodkowym kości ramiennej. Różnią się natomiast miejsca ich zakończenia.

Zginacz promieniowy nadgarstka kończy się na podstawie II, a czasami i III kości śródręcza, zaś mięsień dłoniowy długi kończy się cienkim ścięgnem przechodzącym w rozcięgno dłoniowe.

Warstwę drugą tworzy jeden mięsień – zginacz powierzchowny palców (musculus flexor digitorum superficialis). Rozpoczyna się on dwiema głowami na nadkłykciu przyśrodkowym kości ramiennej, wyrostku dziobiastym kości łokciowej i powierzchni przedniej końca bliższego kości promieniowe. Kończy się natomiast na brzegach środkowych paliczków palców od II do V.

Warstwa trzecia, czyli głęboka składa się z mięśnia zginacza głębokiego palców znajdującego się po stronie łokciowej oraz zginacza długiego kciuka po stronie promieniowej.

Warstwę czwartą, najgłębszą, stanowi mięsień nawrotny czworoboczny którego czynnością jest nawracanie przedramienia.

Grupę tylną  mięśni przedramion dzieli się na dwie warstwy: powierzchowna i głęboką.

Warstwę powierzchowną tworzą trzy mięśnie rozpoczynające się na nadkłykciu bocznym kości ramiennej:

• mięsień prostownik palców (musculus extensor digitorum),
• mięsień prostownik palca małego (musculus extensor digiti minimi)
• mięsień prostownik łokciowy nadgarstka.

Do warstwy głębokiej grupy tylnej mięśni przedramienia zalicza się cztery mięśnie: odwodziciel długi kciuka, prostownik długi i krótki kciuka oraz prostownik wskaziciela.

Mięsień prostownik palców (musculus extensor digitorum), przechodzi w cztery ścięgna, kończące się jako rozcięgno grzbietowe palców II-V. Należący do warstwy głębokiej mięsień odwodziciel długi kciuka jest największym mięśniem tej grupy jednocześnie uważany jest za jeden z ważniejszych odwodzicieli ręki. Odwodzi ją w stronę promieniową a zgina w stronę dłoniową. Odwodzi też i odprowadza kciuk.

Grupę boczną mięśni przedramienia tworzą cztery mięśnie mające swój początek na nadkłykciu bocznym kości ramiennej. Tworzą ją:

• mięsień ramienno-promieniowy
• mięsień prostownik promieniowy długi nadgarstka
• mięsień prostownik promieniowy krótki nadgarstka (musculus extensor carpi radialis brevis)
• mięsień odwracacz.

Mięsień ramienno-promieniowy jest najsilniejszym mięśniem tej grupy. Kończy się na dalszym końcu kości promieniowej, tuż powyżej wyrostka rylcowatego. Jest silnym zginaczem stawu łokciowego. Ma też składową nawracającą i odwracającą przedramię.

Mięsień prostownik promieniowy długi nadgarstka kończy się na II kości śródręcza. Zgina on przedramię w stawie łokciowym i nieznacznie je nawraca. Silnie zgina rękę w kierunku grzbietowym i odwodzi ją. Bierze udział w zaciskaniu pięści, pisaniu i rysowaniu. Mięsień prostownik promieniowy krótki nadgarstka kończy się na powierzchni grzbietowej podstawy III kości śródręcza – na wyrostku rylcowatym.

Głównym jego zadaniem jest prostowanie ręki w stawach. Mięsień odwracacz rozpoczyna się nie tylko na nadkłykciu bocznym kości ramiennej, ale także na kości łokciowej i na więzadłach. Kończy się natomiast na kości promieniowej powyżej i poniżej guzowatości kości promieniowej. Odwraca przedramię i rękę.

Mięśnie ręki człowieka pełnią ważne funkcje jak: chwytanie, czy pisanie. Mięśnie palców dzielą się na 3 zasadnicze grupy: mięśnie kciuka, mięśnie palca małego oraz mięśnie środkowe dłoni.

Budowa mięśni ręki 

Ręka człowieka jest narządem chwytnym, której dominującą cechą jest przeciwstawność kciuka. Na ręce wyróżnia się grzbiet (łac. dorsum manus) i dłoń (palma manus). Krótkie mięśnie ręki swoje miejsce mają głównie na stronie dłoniowej śródręcza.

Strona grzbietowa jest pozbawiona mięśni, dzięki czemu palce zachowują swój wysmukły kształt. Mięśnie ręki wraz z  kościami ręki zapewniają ruchomość palcom oraz umożliwiają wykonywanie precyzyjnych czynności takich jak chwytanie przedmiotów, szycie lub pisanie.

Mięśnie palców

Mięśnie palców człowieka dzielimy na 3 grupy:

• Mięśnie kłębu (kciuka), tworzące wyniosłość poniżej i przyśrodkowo od kciuka. Najbardziej powierzchniowym mięśniem tej grupy jest odwodziciel krótki kciuka. Rozpoczyna się najczęściej na kości łódeczkowej i na kości czworobocznej większej, a kończy się na bliższym paliczku kciuka. Mięsień przywodziciel kciuka (musculus adductor pollicis) jest największym mięśniem kłębu palca I, którego funkcją jest przywodzenie i zginanie kciuka. Pozostałe mięśnie kłębu to zginacz krótki kciuka i przeciwstawiacz kciuka.
• Mięśnie kłębu palca małego tworzą wyniosłość poniżej palca małego zwaną kłębikiem (hypothenar). Najbardziej powierzchownie położony jest odwodziciel palca małego (musculus abductor digiti minimi), będący jednocześnie największym mięśniem małego palca. Rozpoczyna się na kości grochowatej i haczykowatej, a kończy na paliczku bliższym palca małego.
• Mięśnie środkowe dłoni to mięśnie zawarte pomiędzy kłębem palca I i V. Są to mięśnie glistowate (musculi lumbricales) oraz mięśnie międzykostne (musculi interossei). Mięśnie glistowate, to cztery małe, smukłe i wąskie mięśnie zginające palce II-V w stawach sródręczno-paliczkowych,. Prostują też palce w stawach międzypaliczkowych. Mięśnie międzykostne dzielimy na dwie grupy. Wspólnie działanie mięśni międzykostnych grzbietowych oraz dłoniowych wywołuje ruch zginania palców w stawach sródręczno-paliczkowych, a prostowania w stawach międzypaliczkowych.

Bibliografia

• Bochenek A., Reicher M.: „Anatomia człowieka. Tom I. Anatomia ogólna, kości, stawy i więzadła, mięśnie”. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2006