Czy bierny fizycznie rodzic może wychować potomstwo kochające sport? Zdecydowanie nie. Modele właściwych zachowań zdrowotnych zaobserwowane oraz wpojone dzieciom i nastolatkom w rodzinnym domu, utrwalają się na całe życie. Wsparcie rodziców stanowi istotny czynnik warunkujący poziom aktywności fizycznej u chłopców i dziewcząt. Jedynie intensyfikacja aktywności ruchowej odpowiedzialnych rodziców może zwiększyć aktywność fizyczną ich dzieci.
Powszechnie wiadomo, że odpowiedni poziom codziennej aktywności fizycznej dzieci i młodzieży ma decydujące znaczenie dla ich właściwego rozwoju, wzrostu, dobrego samopoczucia i przyszłego zdrowia. Poziom aktywności ruchowej w dzieciństwie i wczesnej młodości ma bezpośredni wpływ na ryzyko wystąpienia szeregu poważnych chorób sercowo-naczyniowych oraz metabolicznych w dorosłości. Wyniki badań naukowych wskazują, że obserwowana obecnie na świecie epidemia otyłości zaczyna obejmować coraz młodsze grupy wiekowe, a jednym z głównych czynników wpływających na zaistniałą sytuację jest niski oraz stale obniżający się poziom aktywności fizycznej dzieci i młodzieży. Wobec tego, należy sobie postawić ważne pytanie, czy to wina dzieci, że są tak mało aktywne? Czy czasem nie jesteśmy winni temu my, dorośli, rodzice, opiekunowie i wychowawcy?
Rodzice powinni dawać dobry przykład dzieciom
Lata dziecięce i młodzieńcze będące wstępem do dorosłego życia to czas, kiedy dorośli mogą wskazywać właściwe zachowania i uczyć prawidłowych postaw, które z kolei będą stanowić nieoceniony potencjał na przyszłość młodego człowieka. Postawy dorosłych wspierające prozdrowotne zachowania u dzieci mogą w konsekwencji wspierać zdrowsze wybory przez całe dalsze życie. Dowiedziono, że osoby dorosłe zwykle wykazują takie modele zachowań związane ze zdrowiem (np. poziom aktywności fizycznej), jakie zostały im wpojone w młodszych latach, a aktywna fizycznie młodzież jest bardziej skłonna do kontynuowania tej aktywności w dojrzalszym wieku. Zatem wypracowane w dzieciństwie i wczesnej młodości nawyki związane z prozdrowotnym stylem życia utrzymują się przez całe życie i stanowią gwarant dłuższego i zdrowszego życia.
Szeroko zakrojone badania naukowe wskazują, że to rodzice pełnią rolę podstawowych wzorców do naśladowania dla swoich dzieci. Z tego powodu powinni być postrzegani jako osoby aktywne fizycznie, aby dać przykład swoim dzieciom, jak prowadzić zdrowy tryb życia. Zachęta i motywacja ze strony rodziców są silnymi czynnikami wspierającymi aktywność ruchową u dzieci i młodzieży obojga płci.
Ojcowie bardziej aktywni niż matki
Jak dowiedziono postrzeganie swoich rodziców jako osoby bierne fizycznie czterokrotnie zwiększa ryzyko bycia dzieckiem nieaktywnym z bardzo niskimi wynikami wszelkich testów sprawnościowych. Wysoce niepokojący jest fakt, że mniejszość dzieci twierdzi, że ma aktywnych fizycznie rodziców, podczas gdy zdecydowana większość uważa, że ich rodzice nie wykazują żadnej aktywności fizycznej. Oznacza to, że w przeważającej większości rodzice stanowią złe wzorce zachowań dla swojego potomstwa. Dodatkowo stwierdzono, że istnieje wyraźne zróżnicowanie postrzegania przez dzieci aktywności ruchowej ojców i matek. Ojcowie zwykle są oceniani jako bardziej aktywni niż matki, co wpływa na silniejszy związek aktywności ojca z lepszą kondycją ich dzieci. Wyjątek stanowią dzieci starszych ojców, które to zwykle cechuje mniejsza aktywność fizyczna i bardziej siedzący tryb życia niż potomstwo młodszych ojców.
Aktywność fizyczna chłopców i dziewczynek
Zgodnie z doniesieniami z literatury naukowej, chłopcy niezależnie od wieku, chętniej uprawiają sporty i są bardziej aktywni fizycznie niż dziewczęta. Jest to również bezpośrednią konsekwencją najbliższych wzorców zachowań, obserwowanych choćby w domu rodzinnym. Matki, które są częściej – w porównaniu do ojców – bierne fizycznie bezpośrednio wpływają na niski poziom aktywności fizycznej córek. Dlatego kluczowe znaczenie dla polubienia sportu przez dziewczęta ma zwiększenie chęci do aktywności ruchowej ich matek oraz większe wsparcie i zachęta z ich strony do aktywnego spędzania czasu wolnego przez córki.
Niebagatelne znaczenie może mieć również zapewnienie dziewczętom atrakcyjniejszej, szerszej gamy możliwości zajęć ruchowych, a także obecności pozytywnych wzorców kobiecych w najbliższym otoczeniu – wśród kobiecych członków rodziny, ale także w mediach czy też internecie.
A zatem kluczowe jest, żeby sami rodzice – będąc osobami odpowiedzialnymi – zwiększali swoją codzienną aktywność fizyczną i przez to stanowili pozytywny wzorzec ruchowy dla swoich dzieci. Bierni fizycznie ojciec i matka w zdecydowanej większości przypadków nie są w stanie zachęcić swych dzieci do pokochania sportu. Wsparcie w aktywności fizycznej dzieci, a najlepiej wspólne, rodzinne angażowanie się w sport i wszelkiego rodzaju zabawy ruchowe stanowi podstawę wyuczenia w dzieciach odpowiednich modeli prozdrowotnych zachowań.