Skąd pochodzi Joga
Joga jest ścieżką samorozwoju, której korzenie sięgają najstarszych dziejów człowieka. Wywodzi się z Indii i powstała w okresie formowania się cywilizacji. Najstarsze dowody obecności jogi w postaci figurek w asanach datowane są na 5 tyś lat p.n.e. System jogi wraz z jego filozofią w pełni ukształtował się około III w p.n.e. Mniej więcej w tym czasie powstał najważniejszy i najstarszy ze znanych traktatów jogi Jogasutry. Przypisywany jest wielkiemu mistrzowi nazywanemu Patanjali. W traktacie spisanym w tradycyjny sposób w postaci krótkich zwięzłych sentencji zwanych sutrami przedstawiony jest cały system filozofii i praktyki jogi. Tekst ten jest najbardziej znany na Zachodzie i wywiera obecnie największy wpływ na praktykujących. Przekaz jogi przetrwał do dziś w Indiach, co czyni ją jedną z najstarszych tradycji przekazywanych w historii człowieka. W początkach XX wieku rozpoczął się proces rozprzestrzeniania jogi z krajów Dalekiego Wschodu na Zachód. Obecnie jest bardzo popularna na całym świecie.
Joga a religia
Joga jest jednym z sześciu darsian, czyli najstarszych systemów filozoficznych powstałych w Indiach. Jej wymiar praktyczny, jak i uniwersalny przekaz sprawił, że szybko przeniknęła do wielu ogólnoindyjskich praktyk i wierzeń. Z czasem stała się główną osią hinduizmu (główna religia indyjska). Przeniknęła także do innych religii mających swe korzenie na subkontynencie indyjskim np. buddyzm. Często zatem możemy spotkać systemy jogi różniące się od klasycznego ujęcia przedstawionego w Jogasutrach włączające szereg praktyk religijnych. Warto zauważyć, że choć hinduizm czy buddyzm przesiąknięte są filozofią jogi to joga sama w sobie nie jest religią. Jest sposobem życia oferującym możliwość rozwoju wewnętrznego i przez to może być praktykowana przez wyznawców różnych religii nie stojąc z nimi w sprzeczności.
Ścieżki Jogi
W tradycji jogi przekazywane są cztery główne ścieżki jogi: Ścieżki te nie wykluczają się, a wręcz przeplatają. Każda z nich prowadzi bowiem do tego samego celu – samorealizacji, czyli zjednoczenia z boską świadomością. Każdy z poniżej opisanych nurtów jogi pasuje do innego typu osobowości, natomiast dla pełnej integracji ciała, umysłu i duszy wskazane jest praktykowanie w jakimś stopniu każdej z nich. W ramach praktyki każdy przekona się, że jedna ze ścieżek jest mu bliższa niż pozostałe i stanie się dominującą drogą ku osiągnięciu jedności.
· ścieżka dyscypliny i medytacji (Raja Joga)
· ścieżka miłości i oddania Bogu (Bhakti Joga)
· ścieżka poznania i wiedzy (Jynana Joga)
· ścieżka bezinteresownego działania (Karma Joga)
KARMA JOGA – JOGA CZYNU, SŁUŻBY – DLA OSÓB AKTYWNYCH
– karma joga jest bezinteresowną służbą na rzecz innych istot czy planety.
– karma jogin wykonuje pracę bez myślenia o osobistej nagrodzie czy rezultacie swojego działania. Pomaga z czystej intencji dawania bez oczekiwania otrzymania czegoś w zamian.
– w momencie zaniechania myślenia o własnych potrzebach i pragnieniach, a koncentracji na chęci niesienia pomocy ego się rozpuszcza, umysł oczyszcza a serce otwiera. Dzięki takiej postawie rozszerza nam się empatia i poczucie więzi i jedności ze wszystkim co istnieje. W rezultacie bezinteresownego pomagania innym zdajemy sobie sprawę, że tak naprawdę pomogliśmy też sobie.
– karmę jogę można wykonywać na mnóstwo sposobów od sprzątania śmieci na własnym osiedlu czy w lesie, poprzez pomoc starszej Pani w zrobieniu zakupów, spędzenie kilku godzin w tygodniu/miesiącu jako wolontariusz w organizacjach działających na rzecz planety, zwierząt, chorych, biednych, wpłacenie darowizny na rzecz tychże organizacji, a także poprzez wykorzystywanie naszych talentów i umiejętności dla pomocy innym.
– co jest ważne, aby praktykować karma jogę nie musimy rzucać od razu pracy i jechać na misję, choć niektórzy czują potrzebę takiej formy praktyki. Nie chodzi też o to, żeby przestać dbać o własne potrzeby i skupić się wyłącznie na służeniu światu. Ważne jest, żebyśmy po prostu umieli zobaczyć i otworzyć się na innych. Zanurzeni we własnym egotycznym świecie najczęściej nie jesteśmy w stanie dostrzec drugiego człowieka. Bezinteresowna praca daje poczucie radości, pokory, zjednoczenia i zbliża nas do Miłości.
– w karma joga nie chodzi też o to, aby robić coś, a mieć tak naprawdę ukrytą intencję otrzymania czegoś w zamian, czy robienia ze strachu, że jak nie pomogę to mi coś się złego może przytrafić. To nie tworzy dobrej energii i nie jest prawdziwą karma jogą. Prawdziwy karma jogin służy dla samego aktu pomocy. To ten bezinteresowny akt pomocy sam w sobie jest celem. Jeżeli w efekcie otrzyma coś w zamian, to dobrze, jeżeli nie – to też dobrze.
BHAKTI JOGA – JOGA MIŁOŚCI I ODDANIA – DLA OSÓB EMOCJONALNYCH, UCZUCIOWYCH
Bhakti Joga to ścieżka oddania boskiej mocy. Praktykujący oddaje się Bogu i chwali jego imię poprzez modlitwę, śpiewanie mantr*i kirtanów*, medytacje. Najważniejszym jednak aktem oddania się Bogu jest kierowanie się bezwarunkową miłością w naszym codziennym życiu. Każda forma istniejąca w świecie jest przejawem twórczej boskiej mocy i dlatego też należy jej się szacunek. Swoje oddanie boskiej energii twórczej pokazujemy poprzez związki i relacje z innymi, nasz stosunek do innych istot żywych, a także do świata nieożywionego. W praktyce ważne jest, aby każda myśl, emocja, decyzja czy czyn były oparte na bezwarunkowej miłości. Oznacza to też, że Bhakti jogin potrafi wybaczyć i nie osądzać. Dzięki oddaniu się sile miłości możliwe jest rozpuszczenie ego i wtedy stajemy się jednym ze wszystkim.
Dlaczego praktyka Bhakti Joga jest trudna? Z uwagi na mechanizm ego, który funkcjonuje w każdym człowieku. Ego bierze wszystko personalnie, jeżeli coś nie idzie po jego myśli zaraz szuka winnych, ocenia, komentuje, planuje odwet. Wszędzie widzi zagrożenie dla swojej tożsamości. Ciągle wszystkiego mu mało i nigdy nie jest w stanie czuć się spełnione. Ego przesłania miłość, która jest w nas, de facto którą jesteśmy na swoim najgłębszym poziomie. Praktyka Bhakti Joga tak naprawdę zaczyna się w sytuacjach dla nas niewygodnych, niekomfortowych, jak ktoś nas zrani albo coś nie zostanie załatwione tak jak sobie tego życzyliśmy. Co wtedy wybieramy? Akceptacje, pokorę, umiejętność zachowania spokoju i nerwów na wodzy, czy jesteśmy w stanie zobaczyć zamęt panujący w osobie która nas skrzywdziła i jej wybaczyć? Czy widzimy tylko sprawcę naszego cierpienia, któremu należy się natychmiastowa surowa kara za jego uczynki oraz wiązanka odpowiednich słów i rzucanie talerzami? Nie jest sztuką być miłym jak jest miło. Sztuką jest zachować spokój, gdy coś nas dotyka. Wtedy zaczyna się prawdziwa praktyka miłości. Wtedy mamy wybór – możemy reagować gniewem albo inteligentnie i ze spokojem odpowiadać na zaistniałą sytuację. Jest to trudne, ale praktyka czyni mistrza.
NIANA JOGA – JOGA WIEDZY, PODEJŚCIE FILOZOFICZNE , DLA INTELEKTUALISTÓW
Niana joga, zwana jogą zrozumienia, polega na intelektualnym podejściu do rozwoju duchowego. Poprzez zadawanie zapytań (kim jestem, jaka jest moja prawdziwa natura) oraz autoanalizę umysł zostaje wykorzystywany do badania prawdziwej natury rzeczy. Bazując na filozofii Wednaty adept Niana Jogi stara się nauczyć rozróżniać to, co jest ograniczone i tym samym nieprawdziwe od tego, co jest nieograniczone. Głównymi elementami tej ścieżki są: poznawanie wiedzy z istniejących źródeł, następnie przy pomocy intelektu adept podejmuje próby analizy, kwestionowania i zrozumienia poznanej wiedzy, a ostateczną metodą dojścia po prawdy jest osobiste doświadczanie. Niana joga pozwala na doznanie jedności z Bogiem poprzez rozproszenie zasłony niewiedzy i zrozumienie, że Bóg i jednostka to jedno. Wybierając te ścieżkę należy kierować się pokorą i ostrożnością, aby nie dać się zapętlić umysłowi, który poprzez istniejący w nim mechanizm ego może „zachłysnąć się” sam sobą i popaść w arogancję, która oddala nas od prawdy i prowadzi do izolacji od źródła poznania, które było źródłem poszukiwań.
RADŻA JOGA – JOGA KONTROLI UMYSŁU, PODEJŚCIE NAUKOWE I MISTYCZNE,
Radża joga (zwana też królewską ścieżką jogi) jest wiedzą o opanowaniu umysłu. Aby móc wkroczyć na poziom duchowy najpierw należy „okiełznać’ fizyczne i mentalne aspekty naszego życia. Radża Joga obejmuje ćwiczenia i wybór stylu życia, które kierują świadomość do naszego wnętrza i tym samym wzmacniają integralność ciała, umysłu i ducha.
Praktyki Radża Jogi dzieli się na 8 gałęzi: 1. Zakazy, 2. Nakazy, 3. Asany (nieruchome pozycje ciała), 4. Pranajamę (kontrolę oddechu), 5. Wycofanie zmysłów, 6. Koncentrację, 7. Medytację i 8. Stan Nadświadomości.**
Jednym z elementów tego nurtu jogi są asany, czyli pozycje jogi, które przez większość ludzi utożsamiane są z esencją jogi, podczas gdy tak naprawdę stanowią tylko jeden z jej elementów.
Elementy Radża Jogi, które najczęściej stosowane są w dzisiejszych praktykach jogi to Hatha Joga, skupiająca główną uwagę na aspekcie fizycznym – na ciele, które jest narzędziem umysłu. Do kluczowych elementów Hatha Jogi należą Asany, Pranajama i Kriyas (zabiegi oczyszczania ciała fizycznego). Obecnie istnieje wiele odmian Hatha Jogi do której należą m. in. Asztanga, Vinyasa, Kundalini, Ieyngar, Bikram, Sivananda. Różnią się one od siebie intensywnością wykonywania ćwiczeń a także ich rodzajem, czy też wykorzystaniem narzędzi pomocniczych przy praktyce.
Asany (pozycje jogiczne) – to ćwiczenia, w których ciało przyjmuje określone pozycje. Praktyka asan przywraca równowagę ciału na poziomie fizycznym i fizjologicznym. Świadoma praca w asanach powoduje uelastycznienie i wzmocnienie mięśni i ścięgien, odblokowanie i przywrócenie pełnej ruchomości stawom. Usprawnia to funkcjonowanie narządów wewnętrznych.
Pranayama (kontrola oddechu) – to ćwiczenia oddechowe wspomagające i pogłębiające efekty praktyki asan. Przywrócenie prawidłowego oddechu poprawia zaopatrzenie ciała w energię i reguluje jej przepływ.
Często stosuje się również inne techniki jak bandhy (zamki – regulujące ruch energii), kriye (procesy oczyszczające), mudry (pieczęcie, gesty), mantry (wibracje), i różne techniki medytacyjne.
Świadoma praktyka hatha-jogi angażuje nie tylko ciało fizyczne ale i całą osobowość praktykującego poprzez utrzymanie umysłu w ciągłej koncentracji. Proces ten powoduje uświadomienie sobie, a następnie powściągnięcie sprzecznych emocji i pragnień targających naszą osobowością. W ten sposób hatha-joga przyczynia się do oczyszczenia również na poziomie mentalnym.
Oddzielenie hatha-jogi od raja-jogi jest właściwie niemożliwe. Praktyka medytacji odbywa się w zaleconej przez nauczyciela pozycji czy pozycjach (asanach). Opanowanie asan w hatha-jodze łączy w sobie wszystkie elementy praktyki raja-jogi a więc: kontrolę oddechu (pranayama) i powściągnięcie zmysłów (pratyahara), prowadzące do całkowitej koncentracji (dharana), medytacji (dhyana), których owocem jest samadhi ostateczny cel jogi.
Joga a Zdrowie
Tradycyjnie joga jest ścieżką wiodącą ku wyzwoleniu i jedności z Absolutem. Praktyka hatha-jogi przynosi jednak również wiele dodatkowych efektów, a głównym z nich jest poprawa zdrowia fizycznego i kondycji psychicznej. Jeśli dziś na Zachodzie mówimy o jodze, to mamy na myśli przede wszystkim właśnie hatha-jogę, a głównym celem jej praktyki staje się zdrowie. Wydaje się to całkiem naturalne, gdyż w procesie przenikania jogi na Zachód nastąpiła pewna jej laicyzacja. Społeczeństwa zachodnie dysponujące z jednej strony własną tradycją duchowości, a z drugiej znacznie bardziej zlaicyzowane, ograniczają się do przyjmowania z kultur wschodnich elementów nie kolidujących z własną tożsamością kulturową.
Tak więc większością osób, które rozpoczynają praktykę jogi kieruje chęć poprawy stanu ogólnego zdrowia albo jak inaczej to ujmując: …chęć zadbania o siebie. Jogę można traktować jak swego rodzaju system gimnastyki dla ciała przynoszący dodatkowo uczucie zrelaksowania i odprężenia i wiele osób tak robi. Joga jako gimnastyka jest bardzo wszechstronna – uwzględnia wszystkie partie ciała oraz formy pracy z ciałem. Odkrywanie głębszego wymiaru praktyki zależy od osobistego zaangażowania. Jeśli podejmujesz praktykę jako drogę rozwoju osobistego warto wybrać nauczyciela z dużym doświadczeniem.
Efekty Jogi.
Pierwszym efektem praktyki jogi, jaki można odczuć już po kilku zajęciach jest poprawa samopoczucia. Osoby ćwiczące jogę mają więcej energii, są pogodniejsze, bardziej zrelaksowane i odprężone, lepiej śpią.
Wynika to z wpływu praktyki na wszystkie poziomy istnienia:
· na poziomie fizycznym ciało staje się sprawniejsze, bardziej elastyczne, a jednocześnie mocniejsze. Wyrabia się koordynacja, stabilność i równowaga ciała. Znika wiele dokuczających nam bólów spowodowanych stylem życia np. bóle kręgosłupa związane z siedzącym trybem życia czy bóle głowy związane z chronicznym napięciem w ciele.
· na poziomie fizjologicznym poprawia się funkcjonowanie wszystkich układów – oddechowego, krwionośnego, dokrewnego i innych
· na poziomie psychiki poprawia się zdolność koncentracji. Osoby praktykujące lepiej rozpoznają i radzą sobie z pojawiającymi się emocjami. Dzięki poznaniu sztuki świadomego relaksu zwiększa się zdolność radzenia ze stresem.
Z czasem następują głębsze zmiany. Osoby ćwiczące jogę zmieniają swój tryb życia włączając do niego elementy tzw. zdrowego stylu życiu – zdrowa dieta, rezygnacja z używek, aktywny wypoczynek itd. Praktykujący jogę odczuwają wewnętrzny spokój i stabilność, poprawiają się także relacje z innymi ludźmi. Dzięki wytrwałej praktyce odkrywamy w sobie to, co wychodzi poza ciało i poza proste funkcje umysłu. Odkrywamy wewnętrzna głębię. Głębię wypełniającego nas ducha.